Historia Zachęty rozpoczęła się w 1860 r., gdy w części Polski pozostającej wówczas pod zaborem rosyjskim powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, jako obywatelska inicjatywa otoczenia opieką sztuk dla obopólnej korzyści – społeczeństwa i artystów. Towarzystwo postawiło sobie za zadanie organizowanie wystaw, dokonywanie zakupów dzieł sztuki w celu stworzenia narodowej kolekcji i udzielanie pomocy młodym artystom. W celu budzenia potrzeby kontaktu ze sztuką w społeczeństwie Towarzystwo przyznawało publiczności nagrody w formie reprodukcji dzieł sztuki. W latach 1898–1900 w wyniku skutecznej polityki Zarządu Towarzystwa i wielkiej ofiarności społeczeństwa wzniesiono własną siedzibę Towarzystwa, eklektyczny pałac miejski zbudowany według projektu Stefana Szyllera, ozdobiony rzeźbionym frontonem z dedykacją ARTIBUS – sztukom.